Gökyüzü Neden Mavidir?

“Gökyüzü neden mavi?” sorusu benim cevabını hayat boyu unutmayacağım sorulardan biridir. Neden mi? Çünkü doktora yeterlik sınavımındaki sınav sorularımdan biriydi. Bu sorunun cevabı çok basit: Rayleigh Saçılması. Güneş, gözümüzün görebildiği veya göremediği kırmızıdan mora kadar değişen birçok dalga boyunda ışık yansıtır. Kırmızı ve turuncu gibi renkler atmosferden süzülerek yeryüzüne gelir. Güneşten gelen ışınlar, atmosfere ulaştığında gaz molekülleri ve taneciklerle çarpışırlar. Çarpışma sırasında güneş ışığındaki kısa dalga boylu renkler gaz molekülleri tarafından daha çok absorplanır ve etrafa saçılmaya başlar. Gaz moleküllerinden daha uzun dalga boyuna sahip olanlarda ise absorplanma daha az olduğu için molekülün içinden geçer. Saçılmanın gerçekleşebilmesi için dalga boyu uzun olan renklerin daha büyük moleküllerle çarpışması gerekmektedir. Kısa dalga boyuna sahip iki renk vardır: mavi ve mor. Fakat gözümüz mavi renge daha hassas olduğu için gökyüzünü mavi görürüz.

Asit Yağmuru

Günümüzün en önemli çevre problemlerinden biri de asit yağmurlarıdır. Peki, nedir bu yağmuru? Asit yağmuru, fosil yakıtlarının yakılmasıyla oluşur. Endüstriyel faaliyetlerin ve enerji kullanımının yoğun olduğu bölgelerde kömür ve petrol gibi fosil yakıtları yakıldığı zaman azot ve kükürt gazı açığa çıkar. Bu gazlar daha sonra atmosferdeki su buharıyla tepkimeye girer ve sülfürik asit/nitrik asit oluşur. Kimyasal reaksiyon sonucu oluşan asitler, kar, yağmur, çiğ ve sis gibi doğal olaylar yardımıyla yeryüzüne düşer. Yağmur suyunun pH’ı normalde 5.6’dır. Eğer bu değerin altında yağış gerçekleşirse asit yağmuru oluşmuş demektir.

Sularda Sertlik

Günümüzde içtiğimiz suyun kalitesi çok önemlidir. İçilen suyun kalitesi, sertlik ile anlaşılır. Suyun içerdiği alkali metal tuzların dışındaki bütün metal tuzlarının suya sertlik verdiği kabul edilir; fakat kalsiyum ve magnezyum iyonlarının tuzları, miktarsal olarak diğerlerine göre çok daha fazla olduğundan bu iki iyon üzerinden sertlik hesaplanır. Sertlik, sabunun köpürmesini önleyen bir özelliktir.

Sertlik, geçici ve kalıcı olmak üzere ikiye ayrılır. Geçici sertlik, bikarbonat iyonu yüzünden oluşur ve ısıtıldığı zaman geçici sertlik iyileştirilir. Diğer taraftan metal iyonlarının, klor, sülfat, nitrat ve karbonat iyonlarıyla oluşturduğu bileşikler suya kalıcı sertlik vermektedir. Kalıcı sertliği ortadan kaldırmak için çeşitli yöntemler uygulanmaktadır.

Gelişen Dünya ve Kimya

Günümüzde kimya sadece kendi dalında değil; biyokimya, tıp, mühendislik ve ziraat dallarında da gereklidir. Kimya insanın merak ettiği ve uğraştığı birçok alanla ilgili olduğu için merkezi bir bilimdir. Bilimsel araştırmalar sonucu sürekli gelişen kimya günümüz dünyasında en önemli uygulama alanı bulan temel bilimdir. Bu sayede değişik teknolojilerde kullanılan yeni yöntemler geliştirilmektedir.

Kimyada durgunluk yoktur; hep bir gelişme vardır. Laboratuvar çalışmalarında yeni keşfedilen buluşlar bizi değişik dünyalara götürür. Modern teknoloji yeni maddeleri gerektirdiği için kimyacıların da bu maddelerin üretimi için yeni yöntemler geliştirmesi ve sahip oldukları bilgi birikimleri ile orantılı olarak hızla gelişen bu çağda kendilerine önemli bir yer bulmaları gerekmektedir. Bir yarış halinde sürdürülen bilimsel araştırmalar ve bunun sonucunda hızla gelişen bilim sayesinde insanoğlu merak ettiği sorulara yanıt aramakta ve değişik metotlar üretmektedir. 

Mol Kavramı

Mol kavramı bence kimyanın en zevkli konularından biridir. Onunla ilgili problem ya da yorum sorularını incelerken her zaman kendimi bulmaca çözüyormuş gibi hissederim. Mol kavramı saf maddeler için kullanıldığı unutulmamalıdır.

Maddenin en küçük yapıtaşı atomdur. Atomlar çok küçük taneciklerden oluşur ve tek bir atomun kütlesini tek olarak tartmak imkansızdır. Bu amaçla bilim insanları uygun yöntemlerle atomların kütlelerini hesaplamaya çalışmışlardır. Atom kütlesi hesaplanırken hidrojen atomunun kütlesi sabit tutularak diğer atomların kütlesiyle orantı yapılmış, kütleler bulunmuştur. Hidrojen atomunun kütlesi 1 birim olarak kabul edilmiştir ve diğer atomların kütlesi şu şekilde yazılmıştır:

Periyodik Tablo Nedir?

Lisedeyken kimya öğretmenimizden periyodik tablo şarkı eşliğinde öğrenmiştim ve o zaman öğrendiğim bilgileri çok iyi hatırlıyorum. Bana göre bilgiyi öğrenmek eğlenceli hale getirildiği zaman akılda daha kalıcı ve faydalı olmaktadır. Belki de onun içten içe aşıladığı kimya sevgisiyle bende bu mesleği seçmişimdir.

Periyodik tablo, elementlerin sınıflandırılması için Rus kimyager Dimitri Mendeleyev tarafından hazırlanmış bir tablodur. Bilindiği üzere maddenin en küçük yapı taşı atomdur. Tek bir cins atomdan oluşan ve kimyasal yöntemlerle ayrıştırılamayan maddeler elementleri oluşturmaktadır. Elementlerin belli bir düzen içerisinde sınıflandırılarak bir araya gelmesiyle periyodik tablo hazırlanmıştır.

Gaz Yasaları

Gazlar, bulunduğu kabın hacmini doldurabilen ve bastırılarak hacmi büyük ölçüde küçültülebilen akışkanlardır. Gazlar bulundukları kabın her yönünde basınç gösterir ve her oranda birbiriyle karışabilirler. Gaz yasalarından yola çıkılarak ideal gaz yasası ortaya çıkmıştır. Gaz yasalarının bilinmesi kimyada çıkabilecek yorum sorularını çözmeyi kolaylaştırır.

a) Boyle Yasası: Molar miktarları ve sıcaklıkları aynı olan ideal gazların basınçları ile hacimleri çarpımı sabittir. Kısacası, sabit sıcaklık ve sabit molar miktarda bir gazın hacmi, basıncı ile ters orantılıdır.

P a 1/V

b) Charles Yasası: Molar miktarları ve basınçları aynı olan ideal gazların sıcaklıkla hacimlerinin aynı oranda değiştiği ve hacmin sıcaklığa oranı sabittir. Özetle, sabit basınç ve sabit molar miktarda bir gazın hacmi sıcaklık ile doğru orantılıdır.

V a T

Kimya ve Laboratuar

Laboratuarsız bir kimya, kimyasız bir laboratuar düşünülemez! Kimya laboratuarında çok kullanılan araç ve gereçleri size tanıtmaya çalışacağım. Laboratuarda kullanılan cam malzemelerle başlayalım. Aslında bu malzemeler olmasa kimya deneylerini gerçekleştirmek imkansız olur. En çok kullanılan malzemelere gelince beher, erlen, pipet, mezür ve huni gelmektedir. Bu malzemeler bir kısmı örnek hazırlama, çözelti hazırlama ve daha birçok  işlem sırasında kullanılmaktadır. Bu cam gereçlerinin içine analiz edilecek malzeme yani analit konulduktan analiz işlemine başlanır. Örneğin, büret kullanılarak erlen içerisine konulan kimyasal malzeme ile titrasyon işlemi yapılır.

Cam malzemelerin yanı sıra, laboratuar cihazları da büyük önem taşımaktadır. Özetle, laboratuar cihazlarından bahsedeceğim.

pH-metre: Bir çözeltinin asidik ya da bazik karakterde olduğu pH ölçümüyle belirlenir. pH değerini ölçen alete de pH-metre denir.

UV-VIS Absorpsiyon Spektrofotometre: Maddenin ışığı absorplamasını incelemek için kullanılan bir cihazdır. Bu cihaz genellikle çözeltideki molekül, inorganik iyon ve komplekslerin ölçümünde kullanılır. Birçok molekül, ultraviyole veya görünür bölgedeki dalgaboylarını absorplar. Cihazın ana parçaları, ışın kaynağı, dalgaboyu seçici ve dedektördür.

7 Nisan Kimya Bayramı'nız kutlu olsun!

Tüm meslektaşlarımın ve kimyaya gönül verenlerin 7 Nisan Kimya Bayramını kutlarım.

Yerkabuğunda En Çok Bunlunan Elementler

İnsan ister istemez yaşadığı evreni keşfetmek ve öğrenmek ister. Bu amaçla evrende ilk aklıma gelen kavramı yani yerkabuğunu açıklamak istedim. Yerkabuğu, yeryüzünün en dış katmanını oluşturmaktadır.

Kimyanın Temel Yasaları

Tüm maddeler belli sayıdaki elementlerden oluşmuştur. Bu elementlerin birbiriyle etkileşimiyle meydana gelen tepkimeler sonucu kimyanın temel yasaları açıklanmıştır. Bu temel yasaları en basit ve en kısa haliyle açıklayarak akılda kolayca kalmasını hedefliyorum.

a) Kütlenin Korunumu Yasası: Tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamı ile tepkime sonucu oluşan maddelerin kütleleri toplamı birbirine eşittir. Bu yasa Lomonosov-Lavoisier olarak da bilinir.

b) Sabit Oranlar Yasası: Kimyasal tepkimeye giren ve tepkime sonucu oluşan maddelerin kütleleri arasında yazılacak her oran toplam kütleden bağımsız olarak sabit kalır. Kimyasal tepkimelerde hesap yapılırken öncelikli olarak tepkimeye tamamiyle giren maddelerin kütlesi dikkate alınır.

Kimya Biliminde Temel Kavramlar

Eğer konu bir bilim dalı ise önce temel kavramları bilmek, iyice kavramak sonraki aşamalarda bize büyük kolaylıklar sağlar. Kimya için bilinmesi gereken, çokça kullanılan belli terimleri aşağıda açıklamaya çalıştım, umarım faydalı olur.

Titrasyon: Bir çözeltinin diğer bir çözeltiye dikkatli ve kontrollü bir biçimde eklenmesidir.

Spektroskopi: Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların bir enerji düzeyinden diğerine geçişi sırasında absorplanan elektromagnetik ışımanın ölçülüp yorumlanması olarak tanımlanabilir. En basit deyişle madde ile ışık etkileşimidir.

Blogumdan merhaba!

Kimya, pek çok kişi tarafından zor bir bilim olarak görülse de seven, gönül verenler için çok farklıdır. Aynı şekilde, hani bir söz vardır ya "Sevdiğiniz işi yaparsanız hiç çalışmazsınız! diye... katılmamak elde değil. Blogumda sizlere kimya ve içerdiği konular hakkında bilgiler vermek istiyorum. Özellikle de değinmek istediğim; genelde zor olduğu düşünülen kimya konuları olacak, iyi anlatıldığında, doğru yerlere vurgular yapıldığında zor diye bir şey yoktur, tüm bilimler gibi kimya biliminde de...